FizyoPlatforum

LENFATİK SİSTEM

Vücudumuz birçok sistemden ve bu sistemlere bağlı çeşitli bölümlerden oluşur. Bu sistemlerin her biri hayati işlevlerde yer alır ve yaşamımız boyunca sürekli çalışırlar. Vücudumuzda arterler ( atardamarlar) , venler ( toplar damarlar ) ve lenf damarları bulunur. Lenf sistemi , lenf damarları, lenf kılcalları, lenf hücreler, lenf nodülleri, bademcikler, timüs bezi ve dalakların bir sıvı ortamı içinde bulunmasıyla görevini sürdürür. Bu sıvının içinde hücreler için gerekli oksijen ve besin maddeleri bulunur

Hücreler, ihtiyaç duydukları maddeleri aldıktan sonra atık maddeleri bu ortama bırakır. Bu atıklar, lenf sıvısı içinde taşınır ve lenf nodüllerinde süzüldükten sonra temiz lenf sıvısı olarak dolaşıma katılır. Dolayısıyla lenfatik sistem; bağışıklık sistemiyle beraber çalışarak, vücut savunmasında koruyucu filtre görevi gören bir sistem olarak rol oynar.

Lenfödem Nedir ?

Lenfödem proteinden zengin sıvının anormal birikimi ve ekstremitede kalıcı şişlik ile karakterize, lenfatik fonksiyon bozukluğu sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu bozukluk , doğuştan veya sonradan olabilir.

[Resim: vw4fpJ.png]

Sınıflandırılması

Lenfödem sınıflaması ve evrelemesi için birçok sistem önerilmiş olmasına karşın hastalığın nedenini, oluşum mekanizmasını ve hastanın durumunu açıklayıcı şekilde kapsayan kabul görmüş bir sistem bulunmamaktadır.
Lenfödem nedenlerine göre sınıflandırılacak olursa ;
- Primer nedenler : Konjenital , anne karnında lenf damarlarının fazla gelişmemesi sonucu , herhangi bir travma neden , enfeksiyon veya compresyon kuvvetleri de lenfödemin primer nedenleri arasında yer alır.

- Sekonder nedenler : Kişinin lenfatik sistemi doğumdan itibaren normal çalışmakta olup, sonraki zamanlarda yapılan cerrahi operasyonlar , tümöral bozukluk sonrası damarları takiben bozulmalar, radyoterapi gibi uygulamalar lenfödem oluşturabilir.

Belirtiler

Lenfödem şişmesi, hasarın boyutuna ve lokalizasyonuna bağlı olarak genellikle bir veya iki kolda veya bacakta görülür. Primer lenfödem vücudun bir veya her iki tarafında da ortaya çıkabilir. Lenfödem, bir ekstremitenin normal boyutunun birkaç katına kadar şişebilmesine neden olabilir. İlk olarak etkilenen kişi tarafından hem kollar hem de bacaklar arasında bir asimetri veya giysilere veya takılara sığmada zorluk olarak fark edilebilir. Şişme belirginleşirse, ek ağırlıktan kaynaklanan yorgunluk , utanç ve günlük aktivitelerin kısıtlanması ile birlikte ortaya çıkabilir.Etkilenen alanlar hassas ve ağrılı hissedebilir ve hareketlilik veya esneklik kaybı meydana gelebilir.

Lenfödemin lokal ve genel belirtileri ;

· Bölgesel şişlik , dolgunluk hissi
· ROM kısıtlığı
· Şişkinliğe bağlı olarak bölgesel çapta artma
· Deri irritasyonu , kızarıklıklar , alerjik reaksiyonlar
· Kişi hareket halinde rahatsızlık hissi ve ağırlığını kontrol edememe
· Genellikle bu hastalarımız obez kişilerden oluşmaktadır.

[Resim: vYurXW.jpg]

Tedavi Yöntemleri

Hastadan gerekli anamnez alındıktan sonra tanı tıbbi görüntüleme teknikleri vasıtasıyla koyulmaktadır. Hasta daha sonra fizik tedavi uzmanına yönlendirilir . Lenfödem tedavisinde uzman doktor , fizyoterapist ile birlikte komplex boşaltıcı fizyoterapi yöntemini uygular .

Bu tedavi 5 farklı yöntemden oluşuyor:

· Manuel lenf drenajı ( Lenf sistemi elle manipüle edilip , sıkışıklık yaşanan lenf sıvısının diğer lenf nodüllerine transferi gerçekleşir. Bu tedaviyi klasik masaj eğitimi almış fizyoterapistler yapmamalıdır. Lenfödem alanında çalışmış , uzmanlığını almış sağlık görevlilerince gerekli prosedür yürütülmelidir)

· Kompresyon (bandaj ve çoraplarla sağlanmaktadır. Bu çoraplar her hastaya özel yapılmalıdır. Tedavi süresince bu çoraplardan faydalanılır. ) Tüm uzuvunuzu sarmak, lenf sıvısının vücudunuzun gövdesine doğru geri akmasını teşvik eder. Bandaj parmaklarınız veya ayak parmaklarınız etrafında en sıkı olmalı ve kolunuzu veya bacağınızı yukarı hareket ettirdikçe gevşetilmelidir.

· Cilt bakımı ( Günde 2 defa nemlendiriciler kullanılmalıdır. Bu nemlendiricilerin Ph derecesi , sürülme yönleri önemlidir. Hastanın cildinin kuru olmamasına özen gösterilmeli)

· Egzersiz ( Lenfödemin herhangi bir ilaç tedavisi bulunmadığı için koruyucu egzersizler kesinlikle önerilir . Kişinin yorgunluğu , tolere edebilirliğine göre egzersizler zorlaştırılabilir. )Etkilenen uzuvunuzu hareket ettirdiğiniz hafif egzersizler lenf sıvısı drenajını teşvik edebilir ve sizin günlük görevlere hazırlanmanıza yardımcı olabilir. Egzersizler yorucu olmamalı, kolunuzdaki veya bacağınızdaki kasların nazikçe kasılmasına odaklanmalıdır.

·  Basınç Pompaları ( Doktor veya fzt . kontrolünde önerilmesi tavsiye edilir )

Hastalığın Hastaya ve Günlük Yaşama Etkisi

Lenfödem genellikle uzuvlarda meydana gelen bir hastalıktır . Bu hastalığa , çevresel etmenler dışında cerrahi operasyonların sonrasında da rastlanıldığı görülmüştür. Hastalar post-operatif dönem sonrasında günlük hayata adapte sorunu yaşarlar . Spesifik bilgi vermek gerekirse , özellikle kadın hastaların, meme cerrahisi sonrası lenfödem gelişme sıklığı %25’tir. Lenfödem gene olarak meme , prostat ve alt karın bölge kanserleri sonrası yerleşir. Bu sorunlar kişinin iş ve sosyal hayattaki işleri yapamamasına, gerekli tedaviyi alamaması – bu alanda yetersiz uzmanlaşma olduğu için - , yeterli hareketli açıklığı sağlanamaması ve hastalığın kronik olmasından dolayı yaşanılan psikolojik travmalar şeklinde sıralanır.

Lenfödem Olmamak İçin Neler Yapalım ?

·   Cildimizi temiz tutalım , gerekli temizliği su , losyon , mendillerle yapalım

· Saf nemlendiriciler kullanalım . Alkollu, parfümlü , pudralı nemlendiriciler cildimizi tıkar , kuru tutar ve cildin nefes almasını zorlaştırır.

·  Şişkin kolumuzu tırnaklarımızla sert bir şekilde kaşımayalım , avuç içi ile kaşıyalım.

· Ciltte yer alan kesikler , açık yaraların enfeksiyon kapmasını önleyelim. Antibakteriyel ürünler ile gerekli temizliği ve bandajlamayı yapalım.

· Genital , koltuk altı veya diğer bölge temizliklerimizi yaparken makine kullanalım . Ağda , jilet gibi ürünler uygulama ve sonuçlar açısından dezavantajlıdır.

·   Vücudumuza allerji yapan gıdalardan ve dış etkenlerden uzak duralım.

·  Güneş ışığından optimum derece yararlanalım . Fazla güneş ışığı ciltte kuruluk yapmaktadır.

·  Giydiğimiz elbiseler , aksesuarlar bedenimizi sıkacak şekilde olmasın . Ne kadar bol kıyafet o kadar iyi !

·  Uzuvlarımızı uzun süre hareketsiz tutmayalım . (Özellikle masa başı işlerinde çalışanlar bu kurala riayet etmelidir !)

·  Egzersizlerimizde veya günlük yaşantımızda çok fazla ağırlık taşımayalım . Ani hareketlerden , extrem eklem oyunlarından sakınalım.
·    VÜCUDUMUZDA KARŞILAŞTIĞIMIZ HERHANGİ BİR ŞİŞLİKTE MUTLAKA DOKTORUMUZA GİDELİM   Smile

Kaynakça

- https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/lenfodem/

- Lenfödem Tedavisi , Toktaş H. , Çevik H. , Dündar Ü., Güleç Ö. , Kocatepe Tıp Dergisi Kocatepe Medical Journal 16:269-272/Ekim/2015

- Lenfödem Nedir , Nasıl Tedavi Edilir ? , Doç Dr Sibel Eyigör Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD

- Anadolu Lenfödem Derneği sitesine ait yazılı kaynaklar

- https://www.ahmetakgul.com.tr/index.php/...odem-nedir
- Lenfödem , Gürsoy A. , Erdöl H., Okuyan M. , Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi Cilt: 9 Sayı: 4 2006

Etiketler : lenfödem , manuel lenf drenaj , lenfatik sistem , şişkinlik

Fzt.GurayCelik