Konuyu Değerlendir
  • 1 Oy - 5 Ortalama
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5

MEDULLA SPİNALİS ANATOMİSİ
#1

MEDULLA SPİNALİS/OMURİLİK ANATOMİSİ
Merkezi Sinir Sistemi Nedir? 
   Santral sinir sistemi,beyin ve medulla spinalisten oluşur.Beyin ve medulla spinalis birbirinin devamıdır.Beyin cavum cranii(kafatası boşluğu)içinde,medulla spinalis ise canalis vertebralis içinde bulunur. 

[Resim: segmentum_segmenta-medullae-spinalis.jpg]

Omurilik/Medulla Spinalis 
   Omuriliğin reflex aktiviteler(patella,aşil,…),motor ve duysal impulsların iletilmesi olmak üzere üç temel işlevi vardır.Ağrı,basınç,ısı,gerilme gibi duyuların merkezi sinir sisteminin ilgili yerlerine iletilmesi yanında,MSS’nin motor ünitelerinden alınan motor emirlerin de iletimi omurilikteki bazı yollar vasıtasıyla sağlanmaktadır. 
   Omurilik MSS’nin en alt bölümü olup yukarıda da bahsedildiği gibi canalis vertebralis içinde yer alır.Üst ucu kesintisiz bir biçimde beyin sapı ile uzandığı halde alt ucu konik bir şekilde yani conus medullaris’te sonlanır.Yetişkin bir bireyde alt ucu L1-2 arasındaki disk düzeyinde son bulur.  Omurilik de tıpki beyinde olduğu gibi meninges(örtülerle)sarılıdır.Bunlar;dura mater,arachnoidea mater ve pia mater. 
   Transversal olarak segmental yapıda olan omurilik 31 segmente sahiptir ve her segmentten bir çift spinal sinir çıkar.Bunlar; 
Pars cervicalis =8 çift
Pars thoracica =12 çift
Pars lumbalis =5 çift
Pars sacralis =5 çift
Pars cocygea =1 çift.

[Resim: C3+Th2+L1+S3+Intumescencia+cervicalis+In...cralis.jpg]

Medulla Spinalis ve Dış Yapısı 
   40-45 cm uzunluğunda ve büyük bölümü 1 cm kalınlığında olan omurilik bel ve boyunda olmak üzere iki şişkinliğe sahiptir: İntumescentia cervicalis(C3-T2),üst extremitenin innervasyonu ile ilgili sinirler orjin alırken;intumescentia lumbosacralis(T10-L1),alt extremitenin innervasyonu ile ilgili sinirler orjin alır. 
   Kabaca dört yüzlü olan omuriliğin,ön yüzünde uzunlamasına seyreden fissura mediana anterior;arka yüzünde ise sulcus medianus posterior yer alır.Ön yarığın ön-dışyan yüz sınırında Radix Anterior(ön kök,motor karakterli) çıkar;arka oluğun dışyanında arka-dışyan yüz yüz sınırından Radix Posterior(arka kök,duysal karakterli) girer ve üzerinde Ganglion Spinale bulunur. 

[Resim: image664.gif]

Medulla Spinalis ve İç Yapısı
   Enine bir kesit yapıp incelendiğinde;iç bölümünde H ya da kelebek şeklinde olan gri cevher olarak adlandrılan Substansia Grisea ve bunun etrafında ise beyaz cevher olarak adlandırılan Substansia Alba ayırt edilir.Ayrıca H’ın kemerinin ortasında içi BOS ile dolu Canalis Centralis yer almaktadır. Canalis Centralis tüm omurilik boyunca uzanır, yukarıda ventriculus quartusun alt ucu ile birleşir.

Substantia Grisea
Esas olarak sinir hücresi gövdelerinden yapılıdır.Assosiasyon ve efferent nöronların dendritleri,ganglion spinaledeki nöronların miyelinsiz aksonları ve sinapslarını da içermektedir.Ön çıkıntılarına Cornu Anterius(Ön Boynuz,somatomotor nöronlardan/alt motor nöron/AMN oluşur.),arka çıkıntılarına Cornu Posterius(Arka Boynuz,duysal nöronlardan oluşur.) ve sadece T1-L2 ve S2-4 segmentleriyle sınırlı olan dışyan çıkıntılarına ise Cornu Laterale(Dışyan Boynuz,visseomotor nöronlardan/sempatik ve parasempatik-gve oluşur.)denir. 

[Resim: 1280px-Medulla_spinalis_-_Substantia_gri...sh.svg.png]

Substantia Grisea'da Bulunan Çekirdekler

Columna Posterior'da Bulunanlar:

Nucleus Marginalis: Tüm seviyelerde, arka boynuzun apexinde yer alır. Hafif dokunma,ağrı ve ısı duyusu ile ilgilidir. Tr.Spinothalamicus Lateralis ve Anterior'a orijin eder.
Substantia Gelatinosa: Omuriliğin tüm seviyelerinde bulunur. Hafif dokunma, ağrı ve ısı duyusuyla ilgili olup Tr.Spinothalamicus Lateralis ve Anterior'a giden impulsların integrasyonunda görev alır.
Nucleus Proprius: Omuriliğin esas duyu çekirdeğidir. Tüm segmentlerde bulunur. Ağrı,ısı ve dokunma duyusu ile ilgili olup spinotalamik yollara orijin eder.
Nucleus Dorsalis(Clarke kolonu): Bilinçsiz derin duyu ile ilgili olup Tr.Spinoserebellaris Posterior'a orijin eder.
Nucleus Cervicalis Lateralis ve Medialis
Substantia Visceralis Secundaria

Columna İntermedia'da Bulunanlar:

Nucleus İntermediolateralis: Preganglionik sempatik nöronlardan meydana gelir.(GVE)
Nucleus İntermediomedialis: Visseral refleksler ile ilgilidir.
Nuclei Parasympathici Sacrales: Omuriliğin S2-4 segmentlerinde bulunan GVE nöronlarından oluşur. 
Nucleus Nervi Pudendi: Sacral segmentlerde bulunan N.Pudendus'a ait çekirdektir.

Columna Anterior'da Bulunanlar:

Medial Grup Çekirdekler: Aksiyal kasların innervasyonunu sağlarlar.
Lateral Grup Çekirdekler: Ekstremite kaslarının innervasyonunu sağlarlar.
Merkezi Grup Çekirdekler

Substantia Alba 
Longitudinal konumlanmış miyelinli akson/sinir lifleri ve nöroglialardan olumaktadır.Burada yer alan sinir lifleri ayrıca MSS ile periferik yapıları bütünleştirir ve Funiculus denilen üç bölüme ayrılır;Funiculus Posterior(Orta Hat ve Cornu Posterior arasında kalır ve tamamı duysal özellikte liflerden oluşan Fasciculus Gracilis ve Cuneatus uzanır.),Funiculus lateralis(Cornu posterior ve Anterior arasında dışyanda yer alır ve inen çıkan yolları içermektedir.)ve son olarak ise Funiculus Anterior(Fissura Mediana Anterior ile Cornu Anterior arasında yer alır ve motor-duysal özellikli yollardan oluşur.)olarak isimlendirilir. 

[Resim: image672.gif]

Medulla Spinalis ve Temel Yollar Nelerdir?

1.)Fasciculus Gracilis(Goll Demeti)ve Fasciculus Cuneatus(Burdach Demeti):Aynı taraf spinal sinirlerin arka köklerinde bulunan ganglion spinale’lerdeki nöronların merkezi uzantılarından orjin alan iki yol epikritik duyu(Derin bilinçli duyu pozisyon,kinestezi,diskriminatif dokunma)taşırlar.Ayrı ayrı incelenecek olursa; 

[Resim: 471bcde85e87c592996e8bad5efb690c.jpg]

a.) Fasciculus Gracilis(Goll Demeti):
*Funiculus Posterior’un medial bölümünü işgal eder. Medulla Spinalis'in T6 düzeyinin aşağısında yer alır.
*Bilinçli derin duyuyu taşır.(Basınç,iki nokta ayrımı, titreşim ve pozisyon)
Kas iğcikleri,golgi tendon organları ve mekanoreseptörlerden alınan duyu, ganglion spinale (1.NÖRON) yolu ile funiculus posteriorda yükselir. 
*Medulla Spinalisin aynı tarafta yükselen lifleri,Medulla Oblangata’ya ulaşır ve buradaki Nuc.Gracilis nöronlarında (2.NÖRON) sinaps yapar.
*Nuc.Gracilis’teki nöronların aksonları çapraz yaparak,Lemniscus Medialis oluşumuna katılırlar ve Talamusa(VPL ÇEKİRDEK-3.NÖRON)ulaşırlar.

b.)Fasciculus Cuneatus(Burdach Demeti):
*Funiculus Posterior’un lateral bölümünü işgal eder.
*Üst torakal ve cervical spinal sinirlerin ganglion spinalelerdeki nöronlardan(1.NÖRON)orjin alırlar.
*Aynı tarafta Medulla Oblangata ‘ya ulaşan lifleri buradaki Nuc.Cuneatus nöronlarında(2.NÖRON) sinaps yaparlar.
*Nuc.Cuneatustaki nöronların aksonları çapraz yaparak,fasciculus gracilise benzer şekilde Lemniscus Medialis oluşumuna katılırlar ve Talamusa(VPL ÇEKİRDEK-3.NÖRON)ulaşırlar.
***Yukarıda bahsedilen Talamustaki 3.Nöronların aksonları Capsula İnterna’dan geçer,Lobus Parietalis’te bulunan PRİMER DUYU KORTEKSİNE ulaşırlar.

[Resim: image007286.jpeg]

2.)Spinotalamik Yollar(Tr.Spinothalamicus lateralis et anterior)
*Protopatik duyu(ağrı,ısı,kabab-hafif dokunma)ile ilgili olan bu iki yoldan;Tr.Spinothalamicus Anterior DOKUNMA duyusu ile ilgilidir ve Funiculus Anterior’da seyreder. 
Tractus Spinothalamicus Lateralis,ağrı ve ısı duyularının taşındığı yoldur ve Funiculus Lateralis’te uzanır.Bu iki yolun hasarları vücudun karşı tarafında ağrı,ısı ve dokunma duyusu kaybı yaratır.
*Bu yollara ait 1.NÖRONLAR Ganglion Spinale’de yer alır.
1.Nöronların merkezi uzantılarının çoğunluğu,Cornu Posterior’daki 2.NÖRONLAR ile sinaps yaparlar. 
*2.Nöronların aksonları çapraz yaptıktan sonra karşı taraf Funiculus Anterior et Lateralis’teki spinotalamik yol olarak yükselirler.Beyin sapında Lemniscus Spinalis olarak seyreder ve Talamustaki VPL çekirdek nöronları-3.NÖRON ile sinaps yaparlar.
***Burada bahsedilen 3.Nöronların aksonları Gyrus Postcentralis(Lobus Parietalis)korteksine projekte olurlar.

[Resim: Hz_1SMq5-sMwPPJsauy_xxpKl0eVYQH_3nbjeMfP...G5p0zv-7aQ]

3.)Spinoserebellar Yollar(Tr.Spinocerebellaris Anterior et Posterior)
*Derin,bilinçsiz kas –eklem duyusu ile ilgili olan bu yollar Funiculus Lateralis’te yer alırlar. 
*1.NÖRONLAR Gnaglion Spinale’de yer alır.
*1.Nöronların merkezi uzantıları medulla spinalis’in substantia grisea’sındaki 2.NÖRONLAR ile sinaps yaparlar.
*2.Nöronların aynı tarafta seyreden aksonları Tr.Spinocerebellaris Posterior;çaprazlaşan aksonları ise Tr.Spinocerebellaris Anterior olarak uzanır.
*Tr.Spinocerebellaris Posterior,pedunculus cerebellaris inferior;Tr.Spinocerebellaris Anterior ise pedunculus cerebellaris superior yoluyla cerebelluma ulaşır.Bu yollar iskelet kaslarının çalışmaları ile ilgili olan kontraksiyon süresi,gerginliği vb.bilgileri cerebelluma iletir.Cerebellumun katkıları somatik muskuler aktivitenin koordinasyonu,muskuler tonusun regülasyonu ve dengenin sağlanmasına yöneliktir.

[Resim: corticospinal-pathways.jpg]

4.)Kortikospinal Yollar(Tr.Corticospinalis Lateralis et Anterior-Piramidal Yollar)
*Çoğunluğu primer motor alanda(Gyrus Precentralis Korteksi) yer alan üst motor nöronlardan/UMN orjin alır.Her iki kortikospinal yol vücudun krşı taraftaki kasları kontrol eder. 
*Üst Motor Nöron veya supranuklear lezyonlar olarak da adlandırılan kortikospinal yol lezyonları vücudun karşı tarafında spastik paralizi/felç/hemipleji ile sonuçlanır.
*Serebral kortexten ( Broadmann 4,6. alanlar) başlayan lifler(1.NÖRON, ÜMN) capsula internadan geçerler. Corticospinalis Anterior lifleri çapraz yapmadan inerek medulla spinaliste sonlanacakları segmentte çaprazlaşırlar. Corticospinalis Lateralis lifleri,medulla oblongatada pyramisi oluştururlar ve decussatio pyramidum'da çaprazlaşıp funiculus lateralise geçerler. Daha sonra piramidal lifler cornu anteriordaki çekirdeklerle sinaps yaparlar.

[Resim: Extrapyramidal-tracts.jpg]

5.)Ekstrapiramidal Yollar
*Kortikospinal yollar gibi medulla spinalisin cornu anterius ve pars intermedia nöronlarında sonlanan birçok yol(tr.rubrospinalis,tr.vestibulospinalis,tr.tectospinalis,tr.reticulospinalis)topluca bu adla anılır.Bu adla anılmalarının nedeni ise pyramis oluşumuna katılmamalarıdır. 

[Resim: 1677-5449-jvb-14-3-248-gf04-en.jpg]

Medulla Spinalis ve Beslenmesi
*Omuriliğin farklı bölümleri değişik kaynaklardan gelen atardamarlarla beslenir. 
*Boyun ve üst torakal bölümü a.subclavia,torakal bölümün diğer kısımları aorta thoracica,lumbosacral bölümü aorta abdominalis ve diğer bölümleri a.iliaca interna dalları ile beslenmektedir.
***Omuriliğin T1-4 ve L1 segmentleri diğer bölümlere oranla beslenme yetersizliklerine daha duyarlıdır.

 Kaynak: Yıldırım Mehmet,Temel Nöroanatomi, Baskı(İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi, 2016)
Bul
Alıntı


Foruma Git:


Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar): 3 Ziyaretçi