Masajın tarihi insanlık kadar eskidir. Çok eski çağlardan beri, ağrı ve rahatsızlıkların giderilmesinde ovma, sıvazlama hareketleri çeşitli kültürler tarafından tedavi amaçlı kullanılmıştır. Masaj kas ,deri, ligament ve fasya gibi yüzeyel yumuşak dokulara ve yüzeyel dokular altında yer alan yapılara uygulanmakta olan bilimsel bir yöntemdir (1).

Masaj teknik hareketler ile oluşur.



Masaj Teknikleri

1-Stroking (effleurage)

a) Derin stroking
b) Yüzeyel stroking olarak 2’ye ayrılır.

Stroking derin ve yüzeyel olarak 2 şekilde uygulanır. Stroking,elin vücut yüzeyi üzerinde hafif veya derin basınçla kaydırılmasıdır.Tedavi sahasına göre tek el veya iki elle yapılabilir.Genellikle avuç içi,baş parmak veya diğer parmakların palmar yüzü kullanılır. En fazla kullanılan masaj hareketleri arasındadır.Tedaviye başlarken ve bitirirken uygulanır.



2-Compression

A. Friksiyon
B. Kneading (Pertissage)

• Pinching
  
• Wringing
  
• Rolling
  

A. Friksiyon

Belirli bölgeler üzerinde, basınç uygulanarak yapılan dairesel hareketlerdir. Baş parmaklar, ellerin uçları ve avuçlarla uygulanabilen, dokular üzerindeki etkisi, uygulanan basıncın şiddetine göre değişen bir manipülasyondur.
Friksiyonla, derinde bulunan kas dokuları etkilenmek isteniyorsa, uygulanan basıncın şiddeti arttırılmalı, derin friksiyon uygulamasında, derinin kaymamasına dikkat edilmeli, basıncın şiddetini artırmak için, eller üst üste konulmalıdır.
Friksiyon, kas içerisindeki nodülleri dağıtmak için uygulanır. Ağrılı bir manipülasyondur. Sırt masajında friksiyon, gergin doku bölgesinin yoğun olduğu kürek kemiği (scapula) etrafında uygulanır. Friksiyonda uygulanacak basınç sık olmalı, ama dokunun yapısını bozacak kadar da şiddetli olmamalıdır. Friksiyonla, dokunun hareket yeteneğini artırması hedeflenir. Uygulama yapılan bölgede kızarıklık hiperemi) oluşabilir.



B. Kneading (Pertissage)

Alttaki kemik dokuya karşı yumuşak dokuların yavaş dairesel hareketlerle kompresyonudur.
• Doku sıvılarının akışını hızlandırır
• Refleks vazodilatasyon yolu ile hiperemi oluşturur.
• Dokudaki şişlikleri azaltır
• Kas spazmını azaltır
• Esnekliği azalmış dokuların gevşemesini sağlar
• Kasların elastik özelliklerini ve esnekliğini artırır.



a) Pinching
Dokuların işaret parmağı ile başparmak arasında sıkıştırılıp bırakılmasıyla yapılır.Bu doku üzerinde ilerlenir.

b) Wringing
Başparmak abduksiyonda, diğer parmaklar bitişik tutularak kasın araya sıkıştıtılması ve ellerle birbirinin aksi yönde hareket ettirilmesidir.

c) Rolling
Dokunun fleksiyondaki parmaklar ve başparmak tarafından yakalanıp yuvarlanmasıdır.


3-Percuusion

A.Shaking ve vibrasyon
B.Topatement; kendi içinde hacking, tapping, clapping, beating, pounding ve slapping olmak üzere altıya ayrılır (2).



A.Shaking ve vibrasyon

Shaking (sallama) kas gruplarını veya bir ekstremiteyi bir veya iki el ile yakalanıp ritmik olarak sallama hareketidir. Vibrasyon (titreme) ise sallamanın daha nazik şeklidir.El ve parmaklar vücuda sıkıca temas ettirilerek uygulanan titreme hareketleridir.

B.Topatement

Bir veya iki elin birbiri ardına çalışması ile yapılan hızlı hareketlerdir.Hafifçe vurma olarak da ifade edilebilir.Kendi içinde 6 çeşide ayrılır:

1)Hacking
El bilekleri gevşek ve parmaklar aralıklı tutularak uygulanır.Uygulama esnasında küçük parmaklar üzerine yaylanır tarzda binen diğer parmaklar ile beraber, küçük parmağın unlar kenarı kullanılır.

2)Clapping
Elin palmar yüzeyi konkavlaştırılarak, parmak uçları ve elin kenarları ile yapılan darbelerdir.

3)Slapping
El ve parmakların palmar yüzünün bilek hareketleri ile vücuda indirilmesi şeklinde yapılır.

4)Tapping
Parmakların palmar uçları ile birbiri ardı sıra yapılan darbeleme hareketleridir.

5)Beating
Percussion’un kuvvetle uygulanan şeklidir.Yarı açık yumruk ile vücuda indirilen darbeler şeklinde uygulanır.

6)Pounding
Sıkı yumrukla ve omuz kuvvetiyle yapılan darbelerdir.Yumruk vücuda oldukça kuvvetli uygulanır.
Masaj vücutta psikolojik ve fizyolojik etki yaratarak ağrı ve gerginliği azaltıp vücudun doğal olarak sahibi olduğu kendisini yenileme veya iyileştirme özelliğini aktifleştirir. Masajın endikasyonları ve kontrendikasyonları mevcuttur.

Masajın Endikasyonları

1-) Estetik ve güzellik amacıyla.
2-)Ağrıyı azaltmak için.
3-)Kasları egzersize hazırlamak.
4-)Egzersiz sonrası kasların toparlanmasına yardımcı olmak.
5-) Kişiye psikolojik yönden destek olmak.
6-)Skor dokuları ve yapışıklıkların giderilmesinde çözülmesinde uygulanır.
7-)Revaskülarizasyon.
8-)Yumuşak doku yaralanmaları(kas spazmı, tendinit ,bursit, miyosit).
9-)Uykusuzluk ve nevrasteni durumunda.
10-)Kas kramplarında, kas rahatsızlıklarında ve burkulmalarda akut devreden sonra uygulanır.
11-Tansiyon sonucu oluşan baş ağrılarında.
12-)Dismenore ve kabızlıkta.
13-)Eklem rahatsızlıklarında.
14-)Obezite sonucu oluşan ağrılarda

Masajın Kontrendikasyonları

1-)Yaralanmalar.
2-)Yangılı ve dejeneratif damar hastalıkları.
3-)Genel hastalıklar.
4-)Hamilelikte göbek bölgesi masajı kontrendikedir.
5-) Ateroskleroz.
6-) Tromboemboli.
7-) Emboli.
8-)Ciddi varikoz venler.
9-)Akut flebit gibi damar hastalıklarında.
10-) Sinovit.
11-)Yangılı deri enfeksiyonları ve hastalıklarında.
12-)Kanser gibi kilo kaybettiren hastalıklarda.
13-)Akut inflamatuvar hastalık (grip, nezle gibi) durumlarda.
14-) Yemek ardından.
15-)Akut yaralanmalarda.
16-)Kronik hipertansiyon hastalarında (3).


Masajın Sınıflandırılması

1)Batı Teknikleri
-Klasik Masaj(Geleneksel Avrupa Mesajı,İsveç masajı)
-Derin Doku Masajı
-Transvers Friksiyon Masajı
-Myofasyal Gevşetme
-Konnektif Doku Masajı
-Yumuşak Doku Mobilizasyonu
-Triger Nokta Masajı
-Spor Masajı
-Manuel Lenfatik Drenaj Masajı

2) Doğu Teknikleri
-Geleneksel Doğu Masajı
-Acupressure
-Shiatsu

3) Melez Kültürlere Ait Masaj Yöntemleri
-Biyoenerji Teknikleri
-Kranio-Sakral Terapi
-Refleksoloji (4)


Günümüzde yaygın olarak kullanılan İsveç masajından bahsedecek olursak çağımızda masaj dendiğinde birçoğumuzun aklına gelen bir tekniktir.Batı dünyasında en yaygın ve en çok bilinen masaj tekniğidir.İsveç masajının en temel amacı, vücuttaki kasları gevşetmek ve rahatlatmaktır.İsveç masajı spor masajı, aromaterapi ve derin doku masajı gibi popüler Batı masajı tekniklerinin de temelini oluşturur.Aynı zamanda ilk defa masaj yaptıranlar için de tavsiye edilen masaj türüdür.İsveç masajı sırasında aynı yöne doğru baskı yapılarak kanın kalbe dönmesi, böylece kan dolaşımının hızlandırılması hedeflenir.Bu  tekniklerin hedefi kasların ve dokuların derinlemesine rahatlamasıdır.

İsveç Masajı Nasıl Yapılır, Ne Beklemeli?

Genellikle 30 ila 60 dakika kadar süren İsveç masajına omurga nötr pozisyonda duracak şekilde yüz üstü yatarak başlanır. Masaj yapılacak kişi yumuşak bir masaj masasına yatar. Üzeri havlu veya çarşaf ile örtülür.
Masaj terapisti çoğunlukla sırttan başlar. Sırt bölgesinde İsveç masajının beş farklı tekniğini (stroking,kneading,friksiyon,perküsyon,vibrasyon) uyguladıktan sonra bacakların arka bölümleri üzerinde çalışmaya başlar.
Sonrasında masaj yapılan kişinin sırt üstü yatacak şekilde dönmesi istenir ve masaj terapisti bacakların ön tarafları, kollar ve omuzlara aynı şekilde masaj yapar. Bazı terapistler kendi stil ve tekniklerine göre bu klasik sıralamayı değiştirebilir.

Masaj uygulamasında tedavi ortamı itinayla hazırlanmalıdır. Masaj sessiz, temiz, hafif ışıklandırılmış özel bir odada yapılmalıdır. Masaj vazodilatasyon etkisi yaparak yüzeydeki kan dolaşımını arttırdığı için vücut ısısının yüzeyden kaybına ve üşümeye yol açar .Üşüyen bir hasta gevşeyemeyeceği için oda sıcaklığının uygun bir derece de olması gerekir. Masaj daima kalp yönüne doğru uygulanır. Masajı uygulayan kişi kendi temizliğine dikkat etmeli, eller temiz olmalı her tedaviden önce ve sonra yıkamalıdır. Tırnak bakımına dikkat etmesi gerekir. Hastanın yüzeyine temas edecek bir takı bulundurmamalıdır, saçlar uzun ise toplanmalıdır. Masaja başlamadan evvel uygulayacak kişinin el egzersizi yapması gerekir. Hasta mahremiyetine her alanda saygı duyulduğu gibi masaj uygulamasında da hastanın üzerini örtmek mahremiyeti korur hem de üşümesini önleyerek gevşemesini sağlarız. Masaj sırasında yağlar, kremler ve pudralar kullanabiliriz (1).

Masaj süresi ve uygulaması yapılacak metot her hasta için özeldir. Terapötik masaj rehabilitasyon ve tıbbi tedavi uygulamalarının önemli bir parçasıdır. Tedavi programınızda masaj gerekliyse çeşitli masaj metotları arasından sizin için en uygununu fizyoterapistiniz uygular. Tabii ki de fizyoterapistler masör değildir. Masaj tedavilerinin bir parçasıdır. Masaj sağlık demektir bu nedenle masajın kesinlikle doğru kişiler tarafından uygulanması gerekir. Yanlış uygulanmakta olan masaj hastaya geçici ya da kalıcı zarar bırakabilir. Sağlığınızı bilimin ışığında eğitilmiş bilgili kişilere bırakın.

Terapötik masaj hakkında uzun süre konuşulması gerekli olan önemli bir yöntem, ben burada size kısada olsa öz bilgileri vermeye çalıştım. Umarım keyifle okumuşsunuzdur. Her türlü tavsiye, soru ve bilime birlikte katkı sağlayacağımız konular için iletişim adresimden bana ulaşabilirsiniz. Bilimin ışığında daima yürümek dileğiyle.

Kaynakça


1-) Prof.Dr.İnci Yüksel,Masaj Teknikleri,Hipokrat Kitabevi,Ankara,2018
2-) https://www.fizyorehberi.com/klasik-masa...l-yapilir/
3-) https://www.rehabilitasyon.com/makale/Kl...ileri-6823
4-) https://umutfiziktedavi.com/blog/post/kl...il-yapilir
5-) https://yunus.hacettepe.edu.tr/~nazank/S...202016.pdf
6-)https://www.onikibilgi.com/isvec-masaji-nedir/