Konuyu Değerlendir
  • 0 Oy - 0 Ortalama
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5

YUTMA EGZERSİZLERİ VE TELAFİ EDİCİ YÖNTEMLER
#1

YUTMA VE YUTMA EGZERSİZLERİ
Genellikle expirasyon fazının kesilmesi sırasında olur,ardından expirasyon devam eder. 3 evreden oluşur;
1.)Oral Faz:
İstemlidir.
Süresizdir.
Bu fazda bolus oluşturulur.

2.)Farengeal Faz:
İstemsizdir.
Dil bolusu ittiği an yutma refleksi tetiklenir.
Yaklaşık 1 saniyedir.

3.)Özofageal Faz:
İstemsizdir.
Yaklaşık 8-15 saniyedir.
Üst Özofageal Sfinkter/UES açılmasıyla başlar.Lokma özofagusa girerek mideye ilerler.Alt Özofageal Sfinkter gevşeyerek yaklaşık 7 saniye açık kalır,bu sırada bolus mideye girer

Oral-motor Egzersizler

1.)Çene ve Dudak ROM Egzersizleri:

Amaç:Buccinator,risorius,masseter başta olmak üzere mimik ve çiğneme kaslarını kuvvetlendirerek çiğneme ile ilgili oromotor fonksiyonel kontrolü geliştirmek.
Önce ağzınızı genişçe açın ardından kapatın.Şimdi dudaklarınızı büzün ardından dişlerinizi gösterek gülümseyin.
[Resim: jxq58u5.jpg]


2.)Dil Hareketleri ROM Egzersizleri:

Amaç:Oral geçişi (bolus tutma, oluşturma, itme ve çiğneme) iyileştirmek.
İlk önce dilinizi mümkün olduğunca dışarı çıkarın.
Ardından dili mümkün olduğu kadar ağzınıza geri çekin.
Ardından dil ucunu ağzınızın bir köşesine lateralize edin /ağız yanlarına doğru uzatın.
Ağzınızı açın,dilinizin ucunu üst dişlerinizin arkasına uzatın.
[Resim: hysj41n.jpg]

3.)Dil Retraksiyon Egzersizi:
Amaç:Bolusu daha iyi ilerletmek ve faringeal basıncı artırmak için dil kökü retraksiyon gücünü arttırmak.
Dilinizin ucunu kullanmadan,dilinizin arkasını mümkün olabildiğince geri çekin.
[Resim: 8n1ekb2.jpg]

4.)Dil  Güçlendirme Egzersizleri
Amaç: Bolus tutma, oluşturma, itme ve çiğneme gibi oral işlevleri geliştirmek.
 Abeslankı dilinizin ucuna koyun ve yukarı itin.
Dilin orta kısmını çalıştırmak için abeslankı dilinizin ortasına koyun ve damağınıza  doğru itin.
Dilin arkasını çalıştırmak için “k” sesini söyleyin, ardından abeslankı dilin damağa temas ettiği noktaya koyun ve yukarı itin.
 Ardından, dilinizin ucunu ağzınızın en önünden ağzınızın çatısı boyunca arkaya doğru süpürün.
Son olarak, dilinizi ağzınızın bir köşesinden diğerine lateralize edin.
[Resim: cr7kynb.jpg]

Farengeal Yapılar için Egzersizler

1.)Shaker Egzersizleri:
Amaç: Suprahyoid kasları (digastrik, mylohyoid, geniohyoid kaslar dahil) fgüçlendirerek hyolaringeal alanın süperior ve anterior hareketi ve UES açıklığını iyileştirmek.
1.)İzometrik Shaker:
Düz bir yüzeye yastık olmadan uzanır.Omuzlarını yerden kaldırmadan başını kaldırarak göğsüne yaklaştırıp tutması istenir.
2.)Izokinetik Shaker:
Düz bir yüzeye yastık olmadan uzanır.Hasta başını  kaldırıp ayakuçlarına bakar bu sefer beklemeden başını hemen indirir.
[Resim: 8k0qpwa.jpg]

2.)Hava Yolu Kapatma Egzersizi:
Amaç: Yutma esnasında ÜES yeterli kapanmasını sağlanmak.
Hasta bir sandalyeye oturtulur.
‘Nefesini tut, sandalyeyi birkaç saniye yukarı doğru çek veya aşağı doğru it.’talimatı verilir.

3.)Vokal Kord Adduksiyon Egzersizi:
“Oturduğunuz yerden kalmak ister gibi sandalyeyi kollarınızla iterek net bir sesle /AH/ diyin.”talimatı verilir.
[Resim: 7v55vj1.jpg]

4.)Dil kökünü ve farengeal duvarla teması güçlendirmek için:
“Dilinizin arkasını (dil kökünü) iyice geriye (gırtlağınıza doğru) çekerek 5 sn. boyunca /GRRR/ diyerek ses çıkartın, sonra gevşeyin.”
[Resim: mveid9q.jpg]

5.)Falsetto Egzersizi:
Amaç:Larengeal elevasyonu arttırmak.
 ‘/iiii/ sesiyle en pes notadan başlayıp en tiz notaya kadar devam ederek ses çıkartın. En tiz notaya ulaştığınızda o sesi birkaç saniye devam ettirin.’
[Resim: kooqna4.jpg]

Yutma Manevraları

1.)Effortful Swallow/Eforlu Yutma:
Amaç:Yutma sırasında dil kökü retraksiyonunu ve basıncını arttırmak.
Ağzınızda büyük bir biftek/simit parçası/üzüm varmış gibi kuvvetlice yutkunun.
[Resim: t3l4ewi.jpg]

2.)Masako Manevrası:
Amaç: Posterior faringeal kas kasılmasını arttırmak.
“Dilinizi iki dişinizin arasından çıkarın ve hafifçe ısırarak dilinizi dişlerinizin arasında tutmak kaydıyla yutkunun.”
[Resim: 1xspyq8.jpg]

3.)Mendelson Manevrası:
Amaç:Hyolaringeal elevasyonu güçlendirmek ve ÜES açıklığının süresini artırarak yutma koordinasyonunu geliştirmek.
“Yutkunun ve yutkunma sırasında gırtlağınızın yukarı yükseldiğini elinizle hissedin. Gırtlağınızın yükseldiği en üst noktayı tespit edin ve gırtlağınızı o noktada 5 sn. kadar tutun. Sonra yutkunmanızı tamamlayın.”
[Resim: k7nh5pv.jpg]

4.)Supraglottik Manevra:
Amaç:Yutma öncesinde ve sırasında vokal kord kapanmasını ve aritenoid medial yaklaşımını artırarak hava yolu korumasını geliştirmek.
“Önce burnunuzdan derin bir nefes alın, ardından bütün gücünüzle kuvvetlice yutkunun, sonra kuvvetlice öksürün ve öksürüğün hemen ardından ikinci bir kez bütün gücünüzle yutkunun.”
[Resim: 28yzrg6.jpg]

Telafi Edici Yöntemler

Amaç:Yiyecek veya içeceklerin ağız boşluğundan farinkse geçişini kolaylaştırmak.
Uygun pozisyonlama:
1.)Hastanın 90° lik açıda dik oturma
2.)Kalça ve sırt kısmını sandalyeye yaslama
3.)Ayaklarını yere basma
4.)Vücudunun güçsüz kısmını desteklenme

1.)Baş Flexionu:
Amaç:Lokmanın yutma öncesinde ağız içinde anteriorda muhafaza edilmesini sağlamak.
Hava yolu girişini daraltmak.
Dil kökü ve farinks duvarı arasındaki mesafeyi daraltmak.

2.) Başın kuvvetli tarafa lateral fleksiyonu:
Amaç:Yerçekimi etkisiyle lokmayı kuvvetli tarafa yöneltmek.

3.)Başın zayıf tarafa rotasyonu:
Amaç:
 Lokmanın kuvvetli taraftan yutulmasını sağlar,zayıf tarafı kapatır.
Vokal kord adduksiyonunu arttırır ve hava yolunun korunmasını sağlar.
Krikofarengeal (üst özofagial sfinkter) açılmayı arttırır.

4.) Uygun diyet:
Lokmanın kıvamına (püre, yumuşak, orta, sert, katı) ve sıvının koyuluğuna (normal, nektar, bal, puding) karar verilir.
Beslenme sırasında katı ve sıvı yiyecek dönüşümlü yenmelidir.
Lokmanın miktarı ve ağıza alma süresi azaltılmalıdır.


KAYNAKÇA

Inamoto Y., Pongpipatpaiboon K., Shibata S., Aoyagai Y., Kagaya H., Matsuo K. (2018) Swallowing Exercises. In: Saitoh E., Pongpipatpaiboon K., Inamoto Y., Kagaya H. (eds) Dysphagia Evaluation and Treatment. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-10-5032-9_7
Robert E.Owens,JR,Kimberly A.Farınella,İletişim Bozukluklarına Giriş’Yaşam Boyu KaNITA Dayalı Yaklaşım’,Mirket Akademi,2020.
National Foundation of Swallowing Disorders,2021
Bul
Alıntı


Foruma Git:


Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar): 1 Ziyaretçi